کد مطلب:30693 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:112
امام علی (ع) كه در كودكی و نوجوانی خواندن و نوشتن را در مكتب خانه ای ر مكه فراگرفنه بود.[1] پس از بعثت رسول خدا (ص) از نخستین كاتبان وحی و نویسندگان خاص پیامبر بود.[2] پیشینه دانش اندوزی علی و بهره گیری او از دانش نبوی وی را در مرتبه ای ممتاز از دیگر صحابه در شناخت قرآن و شأن نزول و تفسیر و تأویل آیات كتاب خدا قرار داده و چنان بود كه خود می گفت: «از من بپرسید كه بگویم آیه لیلی است یا نهاری، سهلی است یا جبلی...»[3] علی از دیدگاه قاطبه نویسندگان و صاحبنظران قدیم و جدید از بیشترین مراتب دانش و دیانت، دادگری، فصاحت كلمه و بلاغت در كلام برخوردار و حكمت از جوانب گفتار و كردارش نمایان بود.[4] كتاب نهج البلاغه كه فراگیر بیشترین سخنان، مواعظ، نامه ها و خطبه های بازمانده از علی است، به اعتراف قاطبه خداوندان بلاغت و ناقدان حكمت گنجینه ای است دون كلام خلایق و فوق كلام مخلوق.[5] عبد الحمید كاتب از درخشانترین چهره های آغاز عصر تدوین در ادب عربی كه با ابداع شیوه های بلاغی و ابتكار در فنون نویسندگی معیارهای نوینی را در نثر نوخاسته زبان عربی بنیان نهاد و یا مثل سائری «بدأت الكتابة بعبد الحمید و...» سرآمد نویسندگان اواخر عصر اموی شد، به گاه اسارت در چنگال عمال عباسی و در پاسخ به این پرسش منصور عباسی كه، چه عاملی ترا بدین پایگاه در بلاغت رسانید، «ما الذی مكنك من البلاغه و خرجك فیها» با آنهمه وابستگی به حكومت اموی ضد علوی و گرفتار ایادی عباسیان با سخنی نه در حد ادب در اعتراف به فضیلت امام علی (ع) در بلاغت گفت: «حفظ الكلام الاصلح» یعنی توجه به سخنان علی (ع). این تازی نویس ایرانی نژاد عنفوان جوانی را در كوفه به آموزگاری اشتغال داشت كه حدود نیم سده ای پیش از او امیرالمؤمنین علی (ع) مركز خلافت را از مدینه به این شهر نوبنیاد اسلامی نزدیك به مدائن پایتخت ساسانیان انتقال داده بود و در این دارالخلافه جدید بود كه افزون بر خطبه ها و مواعظ آموزنده آن حضرت، نامه ها، وصایا و عهدنامه های او در سراسر قلمرو وسیع اسلام آنروز انتشار می یافت و این مواعظ بلیغ و تعابیر رسا و دلنشین بیش از همه آویزه گوش كسانی می شد كه در این شهر اقامت داشتند و در حفظ و روایت كلامی كه مثل اعلای فصاحت و بلاغت بود به جان می كوشیدند. بنا به روایت ابن ابی الحدید یكی از شارحان نهج البلاغه، عبدالحمید گفته بود كه: هفتاد خطبه از خطبه های علی (ع) را حفظ كردم و پس از آن ذهنم جوشید كه جوشید.[6] از دیدگاه آموزشی و با توجه به اشارات دقیق علی (ع) به نفس دانش و نقش دانشمند و دانش های سودمند و یا زیانمند، رابطه استاد و دانشجو و مساجد یعنی كهن ترین نهادهای آموزشی و... بسیاری از نكته ها كه مهمترین سرفصل ها و موضوع های مورد بحث در مسائل آموزش و پرورش از معتبرترین و مفیدترین منابع تحقیق در زمینه های اخلاقی، فلسفی، جامعه شناسی در تاریخ آموزش و پرورش قرار گرفته است كه اشاره به برخی از برجستگی ها در این بخش از تحقیق را ضروری می دانیم.